Ingurumen hezkuntza: iraunkortasunerako lehen pausoa

Gaur, urtarrilak 26, igandea, ospatzen den Ingurumen Hezkuntzaren Munduko Egunaren ospakizunak, hain beharrezkoa eta premiazkoa den erronkari heldu behar diogula gogorarazteko balio digu: Planeta, baliabideak eta ingurumena zaintzen ikastea. Hau izaki bizidun guztien bizilekua da, bizitzaren agertoki globala, eta, oraintxe bertan, bizileku hori Australian sutan dago, duela hilabete gutxi Amazonian egon zen bezala (eragin handieneko kasuak aipatzearren), gaur egun arte ikusi ez den eskala dramatiko eta imajinaezinean. Suntsipena, zoritxarrez, oso presente dago, eta gu gara hari aurre egiteko gai garen bakarrak.

Nafarroan, ingurumenarekiko kezka betidanik handia izan den tokian, NILSAk –saneamenduan eta araztegian jarduten duen Nafarroako Gobernuko sozietate publikoak– 30 urte daramatza baliabide preziatu horren erabilera onei buruz hezten eta kontzientziatzen. Hezkuntza-programa 1999an sortu zen, eta, 2019an, bertaratze markak hautsi ditu. Horrek herritarren inplikazioa gero eta handiagoa dela erakusten du, eta eskerrak eman nahi dizkiegu horregatik. Eskerrik asko inplikatzea, gizalegez eta kezkaz, kontserbazioaren arrakastarako funtsezkoa dela jakiteagatik: aberastasun naturalari eustea hezkuntza onetik, ikasteari gustua hartzetik, hasten da behar bezala jardun ahal izateko. Hala, eskerrak eman nahi ditut datu batzuk xehatu aurretik.

2019an, 9.155 pertsonak osaturiko 547 taldek hartu zuten parte NILSAren hezkuntza-programan. Eskola-tailerrak izan ziren gehien eskatu ziren jarduerak (5.812 parte-hartzaile izan ziren, 303 taldetan banaturik). Gainera, iaz eskolaz kanpoko 1.858 partaide izan ziren, 99 taldetan banatuta. Datu horiek beste urte batzuetakoak baino nabarmen altuagoak dira, eta, klimaren aldaketa egoeran adin guztietako pertsonen artean saneamendua, arazketa, uraren zikloa eta uraren inbrikazioa ezagutzeko interesak duen garrantzia erakusten digu (2018an 7.177 pertsonak hartu zuten parte, eta 2017an, 6.903k).

Formatuei eta gaiei dagokienez, publiko orokorraren artean onarpen handiena dutenak udako tailerrak, nagusientzako hitzaldiak eta ibaien ertzetako jarduerak dira. Egitaraua zabala da, askotarikoa, eta etengabea urtean zehar; gainera, guztiz doakoa. Hiru hizkuntzatan ematen da (gaztelaniaz, euskaraz eta ingelesez) eta mota guztietako behar bereziak (entzumena, motorra, ulermena…) dituzten taldeetara egokitzen da, www.nilsa.com webguneko hezkuntza-atalean zehazten den bezala. Bertan posible da informazioa eskatzea edo izen-ematea tramitatzea. Une horretatik aurrera, programako taldea –jarduerak egiten dituzten bi begiraleren dedikazio osoarekin (hezkuntza-eskaintza egunez egun hobetzeko ahaleginarengatik zoriontzeko aprobetxatzen ditut)– jarduera bakoitza eskatzailearen eskakizunetara egokitzen saiatzen da.

Bestalde, azpimarratu behar da programa Nafarroako herri guztietara iristen dela NILSAren jarduera-eremuan (foru-eremua, hiriburua eta haren mugakide diren herriak izan ezik, horien eskumena Iruñerriko Mankomunitatearena baita). Horrek esan nahi du toki ezberdinetako edozein herritarrek –Bardeetatik Bidasoara– uraren eta arazketaren zikloa ezagutu dezakeela, bere herriko ikasgelatik harago mugitu behar izan gabe, edo bere ibaiaren tarte batean egin dezake. Begirale taldea hara joaten da, eta Nafarroa egituratzen duten azpiegiturak azaltzen ditu. Kasu honetan, saneamenduari dagokionez, homogeneoa izan nahi duen osotasun kohesionatu baten zati gisa, ez bakarrik instalazioak eraikitzean, baita horiei buruz kontzientziatzeko eta azken helburua azaltzeko ere: ibaien egoera ona. Azpiegitura guztiek eta biztanle guztiek, beren pisu demografikoa edozein dela ere, protagonismo bera hartzen dute guretzat; horregatik, beraien ingurune hurbila, gehien eragiten diena, ezagutzeko aukera berberak eskaintzen dizkiegu.

Horregatik guztiarengatik, NILSAtik urtetik urtera gero eta pertsona gehiagok programa honekin bat egitea nahiko genuke. Hori lortzea kasu arrakastatsua litzateke Nafarroako ingurumenarentzat, kontzientzia globalarentzat, tokiko jardunbide egokientzat eta gu guztiontzat, gizarte gisa. Eguneroko jarduera jakin eta eskuragarrien bidez errespetatu eta zaindu behar den planetaren parte den gizartea. Hori da hezkuntza-programarekin gauzatzen dugun ahalegina. Eskerrik asko zure erantzun ikusgarrienarengatik. Jarrai dezagun horrela, mesedez.